Đông trùng hạ thảo là loại thảo dược quý, nổi tiếng từ lâu đời, có rất nhiều công dụng khác nhau trong việc chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp. Vậy, đông trùng hạ thảo là gì? Đông trùng có mấy loại? Bạn có thể dùng đông trùng hạ thảo theo những cách như thế nào? Dưới đây là những thông tin hữu ích bạn có thể tham khảo.
Đông trùng hạ thảo là gì?
Đông trùng hạ thảo có nhiều tên, như Cordyceps sinensis. Vào mùa đông, loại nấm này bắt đầu xâm nhập vào những con sâu non và ăn hết chất dinh dưỡng của chúng, giết chết chúng, mang hình dáng giống côn trùng và chôn chúng xuống đất. Vào mùa hè, bào tử của nấm ký sinh trồi lên khỏi đất và hình thành cây cối. Đó là lý do tại sao đông trùng hạ thảo có một cái tên đặc biệt.
Trong tiếng Tây Tạng, nó được gọi là cỏ và sâu. Nó cũng được đặt tên là đông trùng hạ thảo, có nghĩa là con sâu mùa đông, và cùng trở thành một loại cỏ mùa hè.
Đông trùng hạ thảo trông giống như con sâu khi còn tươi, nhưng đuôi là những cành nhỏ có lá kèm theo. Lá được tạo thành từ sợi nấm mọc trên đầu con sâu và trông giống như ngón tay, dài 3-10 cm. Đầu ấu trùng dài khoảng 3-5 cm giống như con tằm. Đông trùng hạ thảo xuất hiện chủ yếu vào mùa hè trên các ngọn núi cao trên 4.000 m ở cao nguyên Tây Tạng (Thanh Hải-Tây Tạng) và tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc).
Đông trùng hạ thảo khi sấy khô sẽ có màu vàng nâu hoặc vàng đậm tùy theo phương pháp sấy khô. Bên cạnh đó, đông trùng cũng có mùi tanh, hơi đắng, khi nướng có mùi thơm nhẹ.
Đông trùng hạ thảo có giá trị kinh tế cao đến mức việc khai thác tràn lan và không có kế hoạch đã đe dọa loài này bị tuyệt chủng.
Tác dụng của đông trùng hạ thảo là gì?
Đông trùng hạ thảo được biết đến trong y học cổ truyền với tác dụng bổ gan thận, cầm máu, hóa đờm giảm mệt mỏi, đông trùng hạ thảo bồi bổ cơ thể mệt mỏi. Cùng với sâm nhung đá là 3 vị thuốc nổi tiếng quý hiếm, bổ dưỡng.
Nguồn gốc của cái tên rất “độc đáo” đông trùng hạ thảo là một loại nấm và một loại sâu đồng tác dụng với nhau. Vào mùa đông ẩm ướt, chúng trông giống như côn trùng (động vật). Vì sâu bướm sống dưới lòng đất nên nấm ký sinh ở ấu trùng, hút chất dinh dưỡng và giết chết sâu bướm. Tuy nhiên, vào mùa hè, nấm phát triển từ giun đất và trở thành cỏ (thực vật/thảo dược) mọc trên mặt đất và phát tán bào tử.
Nâng cao sức khỏe
Đông trùng hạ thảo có thể hỗ trợ tăng cường sức khỏe. Do hàm lượng vitamin A, vitamin C và selen nguyên tố cao giúp tăng sức đề kháng của cơ thể chống lại vi khuẩn có hại.
Tốt cho hệ hô hấp
Đông trùng hạ thảo có thể giúp hỗ trợ chức năng phổi. Do đó, dùng đông trùng hạ thảo là một cách để cải thiện chức năng cho hệ hô hấp toàn diện.
Nuôi dưỡng cơ thể
Bổ sung đông trùng hạ thảo giúp cơ thể hồi phục nhanh và hỗ trợ cung cấp năng lượng cho cơ thể ở người suy nhược, mệt mỏi, người mới ốm dậy, suy dinh dưỡng.
Hỗ trợ chức năng thận
Đông trùng hạ thảo hỗ trợ đào thải độc tố và hỗ trợ nâng cao chức năng thận.
Phân loại đông trùng hạ thảo
Có nhiều cách phân loại đông trùng hạ thảo theo các mức giá khác nhau trên thị trường.
Đông trùng hạ thảo tươi
Đây là loại nấm ở dạng thô, chưa qua chế biến. Nó rất khó bảo quản và có thời hạn sử dụng rất ngắn, tối đa là 14 ngày khi được bảo quản đúng cách.
Đông trùng hạ thảo khô
Nó được người tiêu dùng ưa chuộng vì thời hạn sử dụng lâu dài, dễ vận chuyển và giữ được giá trị dinh dưỡng ban đầu. Thông thường, 1g đông trùng hạ thảo khô cần 6-7g đông trùng hạ thảo tươi.
Đông trùng Tây Tạng dạng nguyên con
Thảo dược trùng thảo được tìm thấy và sử dụng ở nhiều nơi trên thế giới dọc dãy núi Himalaya ở phần cao nguyên Tây Tạng cũng như khu vực lân cận. Song loại đông trùng thảo cho chất lượng tốt nhất vẫn là đông trùng ở vùng Na Khúc thuộc cao nguyên Tây Tạng – nơi có địa hình cao trên 4500m so với mực nước biển, điều kiện khí hậu khắc nghiệt quanh năm lạnh lẽo và sương mù bao phủ. Nhưng cũng chính sự khắc nghiệt của tự nhiên này đã giúp con đông trùng hạ thảo Tây Tạng chứa hàm lượng dinh dưỡng quý, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe.
Cách phân biệt đông trùng hạ thảo chuẩn
Do đông trùng hạ thảo có giá trị thương mại và dược tính cao nên việc làm giả ngày càng phổ biến và tinh vi. Do đó, để phân biệt đông trùng hạ thảo các chuyên gia đưa ra một số tiêu chí.
Không phải tất cả ấu trùng của sâu bướm đều tạo ra đông trùng hạ thảo. Ấu trùng sâu bướm được đề cập thuộc chi Citalodes – một chi bướm đêm thuộc họ Hepialidae. Phần côn trùng của đông trùng hạ thảo trông giống như một con tằm với chiều dài khoảng 3-5cm và có đường kính 0,3 đến 0,8 cm.
Có 20 đến 30 gân lá và các gân gần đỉnh nhỏ và có màu nâu nhạt. Gân thân màu vàng đậm đến vàng nâu. Khoảng cách không đều giữa các vân.
Chúng có tám cặp chân, một cặp ở đuôi và ba cặp ở đầu. Đặc biệt là bốn cặp giữa mỏng manh và dễ vỡ, có hai mắt trong và dán cánh nâu.
Bên cạnh đó, bạn có thể dựa vào mùi vị để phân biệt. Đông trùng thật có mùi tanh nhẹ, vị đắng. Khi sấy bằng lửa hoặc ở nhiệt độ 50-60 độ sẽ có mùi giống mùi giun nướng.
Đối với phần “thảo mộc”, đông trùng thật thường có hình trụ dài từ 1,5 đến 7 cm, với đường kính khoảng 0,3cm, có màu nâu hoặc nâu sẫm, với một nếp gấp dọc, kết cấu mềm, mặt cắt trắng.
Cách sử dụng đông trùng hạ thảo
Một số nghiên cứu đã được công bố về liều lượng và cách sử dụng đông trùng hạ thảo hiệu quả nhất vì giá thành của đông trùng hạ thảo quá cao. Liều lượng bình thường hiện nay là khoảng 3-8 g/giờ
Theo cách dùng phổ biến hiện nay, đông trùng hạ thảo có thể ăn trực tiếp, chế biến thành món ăn, ngâm mật ong, ngâm rượu, hoặc pha trà.
Cách ăn trực tiếp:
Mỗi bữa thường chứa 1-3 g thức ăn khô
Ngâm đông trùng hạ thảo khô trong nước sôi 60°C. Sau 3-10 phút, bạn có thể nhai đông trùng hạ thảo.
Nó có thể được sử dụng như một “con” toàn bộ để nấu các món ăn như gà, chim bồ câu.
Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng đông trùng làm bột làm bánh hoặc thêm vào sinh tố.
Một cách sử dụng khác của đông trùng đó là ngâm mật ong và rượu. Bạn có thể sử dụng theo công thức sau:
10g ngâm trong 1 lít mật ong và sấy khô. Ngâm ít nhất 7 ngày. Hòa tan khoảng 20ml với nước và uống trước khi ăn sáng.
10g khô 500ml với 1 lít rượu trắng ngâm 35-40 độ, và có thể sử dụng sau 30 ngày. Mỗi lần uống 15-20ml, ngoài ra có thể dùng đông trùng hạ thảo để thêm vào nước ép trái cây, sữa chua, bánh ngọt, nước sốt cho các món ăn.
Đông trùng hạ thảo cũng có thể được pha chế như trà dưới dạng đông trùng hạ thảo được bào chế dưới dạng túi lọc kết hợp thành phần đông trùng hạ thảo sấy khô với các vị thuốc khác như đinh hương, cam thảo, lá sen. Loại trà này rất dễ uống, chỉ cần pha 1 túi trà với nước nóng, sắc lấy nước, chỉ sau 2-3 phút là có thể uống được ngay.
Chiết xuất đông trùng hạ thảo có dạng cao sệt được cô đặc từ ĐTHT và các loại thảo mộc khác. Tất cả những gì bạn cần làm là hòa tan một lượng thích hợp trong nước ấm và uống hàng ngày.
Nuôi trồng đông trùng hạ thảo
Nấm dược liệu đông trùng hạ thảo đã được nuôi cấy thành công trong phòng thí nghiệm trên vật chủ ban đầu là nhộng tằm và sản phẩm thu hoạch cuối cùng là bào tử sợi màu vàng cam. Việt Nam cũng là một trong những nước nuôi trồng thành công sản phẩm đông trùng hạ thảo nhân tạo ở dạng nhộng tằm hoặc sinh khối. Chúng bao gồm gạo lứt, đậu xanh, ngô và các chất khác như men vi sinh của từng loại nấm, phổ biến nhất là đông trùng hạ thảo là loại nấm có quả thể màu vàng cam.
Qua bài viết này, hy vọng bạn có thể trả lời cho câu hỏi đông trùng hạ thảo là gì cũng như biết cách phân biệt đông trùng hạ thảo chuẩn. Bên cạnh đó bạn cũng có thể nhận biết được các loại đông trùng hạ thảo cơ bản và những công dụng hữu ích của nó trong đời sống hàng ngày!